Je kon er de afgelopen dagen niet omheen: U2 komt in 2017 naar Nederland ter ere van het dertig jarig bestaan van “The Joshua Tree”, het album dat voor velen (en ook voor mij) geldt als een van de meest bijzondere platen ooit gemaakt.
Terwijl ik me aan het voorbereiden was voor de voorverkoop moest ik uiteraard weer terugdenken aan mijn allereerste grote concert dat ik bijwoonde: U2 in De Kuip op 10 juli 1987 (The Golden Earring in Noorderligt telt niet vind ik). Voor de gelegenheid ben ik de zolder opgekropen en heb er enkele relikwieën opgeduikeld, uit een tijd dat een concertkaartje nog gewoon een kaartje was, opnames maken nog strafbaar was en ‘security’ alleen een moeilijk woord was voor ‘vrijwilliger’.
Ticketverkoop
In de vroege ochtend van zaterdag 2 mei 1987 toog ik met een vriend (may he rest in peace) op de brommer naar Tilburg. Het album ‘The Joshua Tree’ en de single ‘With Or Without You’ stonden al weken bovenin de hitlijsten (de single kwam niet op 1, daar stond fuckin’ Piet Veerman) en als gevolg daarvan was heel Nederland in de ban van de twee concerten die U2 zou gaan geven in De Kuip te Rotterdam. Iedereen had het er over en we wisten dan ook dat het druk zou worden. Een van de voorverkoopadressen was de ANWB-winkel in Tilburg, destijds nog aan de Spoorlaan. Bij aankomst was het al erg druk, maar nog gemoedelijk. Naarmate de openingstijd naderde, werd de sfeer echter grimmiger. Het werd enorm duwen en trekken om binnen te komen, maar twee snotneuzen van 17 kregen het voor elkaar en bestelden acht kaarten. Beide concerten werden in een mum van tijd uitverkocht. Later was op de radio dat in diverse plaatsen volop was gevochten voor kaarten. Maar wij hadden het gefikst.
Zittend achter mijn laptop zit ik me weer te bedenken hoeveel er is veranderd in 30 jaar. De nachten in een slaapzak voor het postkantoor voor een paar kaarten zijn inmiddels al lang voorbij. Met enkele muisklikken bestel ik ‘even’ kaarten voor Dublin. Bizar eigenlijk, wie had dat toen kunnen bedenken. De voorverkoop-perikelen van toen zijn inmiddels vervangen door andere ergernissen, zoals de digitale wachtrij, geweigerde betalingen, hoge servicekosten en veel te dure kaarten op Marktplaats. U2 gaat met zijn tijd mee en lijkt ook daarop iets te hebben gevonden.
Het bandje uit 1987 is in de loop der jaren getransformeerd tot een multinational met een paar honderd man personeel. Teneinde haar trouwe fans (haar ‘vaste’ klanten dus) aan zich te binden en tevreden te houden heeft U2 op zich een prima werkend systeem opgetuigd. Daarnaast zijn het voor haar extra inkomsten in een steeds moeilijker wordende markt. Voor 50 dollar per jaar kun je lid worden van de U2 community. Je ontvangt daarvoor allerlei voordelen en kortingen en een mooie dubbelelpee van een nooit eerder uitgebracht concert. Als klap op de vuurpijl krijg je ook nog eens voorrang bij de kaartverkoop. Via je persoonlijke account wordt je direct doorgelinkt naar de website van Ticketmaster, en met je unieke code mag je vervolgens naar eigen inzicht vier kaarten uitzoeken. Geen stress, geen lastige mensen, geen natte kleren; gewoon vanuit je luie stoel. Online kopen en afrekenen en tien minuten laten kun je weer verder met je dagelijkse beslommeringen. De ‘vaste klant’ is dik tevreden: hij is zeker van kaarten en hij heeft de plaatsen kunnen kopen die hij graag wil. De gewone burger die er niet voor wenst te betalen, kan in de gewone voorverkoop zijn slag slaan.
Het allerbelangrijkste in dit geheel: de zwarthandelaar is zijn belangrijkste afzetgroep kwijt. Het zijn normaal gesproken toch de trouwe fans die het verst willen gaan bij de aanschaf van de juiste tickets.
Het concert
U2 speelt een vurige set. Vanaf de “Ere”-tribune is het gehele stadion goed te overzien. ‘I Will Follow’, ‘The Unforgettable Fire’, New Year’s Day’, ‘Pride’ en ‘With Or Without You’, alle hits worden gespeeld. Iedereen wordt gek; het is één groot feest. Wat een indrukwekkend gezicht voor een knul van 17. Als de band ‘Sunday Bloody Sunday’ inzet, begint de hele tribune te trillen. Ik schrik ervan, maar het hele stadion gaat uit zijn dak. Ook verwerkt U2 vele ‘snippets’ in haar nummers. Onder meer ‘Exodus’ van Bob Marley en ‘Gloria’ van Them komen voorbij, en ook ‘Help!’ van The Beatles wordt gecoverd. Allemaal muziek van ‘voor mijn tijd’. Ook tijdens ‘Bad’ speelt U2 iets anders; ik ken het niet. Het blijkt later om ‘Ruby Tuesday’ te gaan. De band sluit af met ‘40’, een nummer dat sindsdien voor altijd in mijn geheugen is blijven zitten. Terwijl U2 allang in de auto op weg naar het hotel is en De Kuip langzaam leegstroomt, blijft iedereen maar de laatste regel uit het nummer zingen: ‘How long, to sing this song…’. Indrukwekkend.
Als je de beelden van toen terugkijkt (het optreden dat U2 een week eerder gaf in Parijs is op DVD verschenen), is het bijna lachwekkend hoe U2 zich destijds presenteerde. Ook hierin is in 30 jaar veel veranderd. Geen podia dwars door de zaal, draaiende discobollen, bewegende bruggen, vliegende auto’s of mega LED-schermen, maar gewoon een kaal houten podium, een paar lampen erboven en twee banners aan de zijkant. Edge lijkt wel een van de straat geplukte zwerver en Bono heeft wel wat weg van die cowboy van The Village People.
Tegenwoordig kom je niet meer weg met een dergelijke eenvoudige productie. U2 heeft in de afgelopen dertig jaar ook daarin een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Zij geldt tegenwoordig als een van de marktleiders op dat gebied. Ik heb acht verschillende tours van U2 gezien en steeds weer wist U2 een nieuwe invalshoek te bedenken en te ontwikkelen tot een zeer uitgebreide en goed doordachte megaproductie. Acts als U2 en Pink Floyd hebben destijds veel moeten investeren om uit te kunnen groeien tot een stadionband. Bands als Muse, Rammstein en Coldplay plukken daar nu de vruchten van.
De beelden van toen laten ook zien dat de focus vooral lag op de muziek en die was akelig goed. U2 speelde haar nummers erg strak en met een enorme bezieling. Daarnaast genoten de bandleden (destijds allen midden twintigers) ook zichtbaar van de energie die hun muziek veroorzaakte in het publiek.
Het is jammer dat de hedendaagse U2-producties helaas weinig ruimte meer laten voor spontaniteit en frivoliteit. Om de stadions vol te krijgen moet U2 steeds weer de bekende nummers spelen. Daarnaast wordt de setlist gedurende de hele tour nauwelijks aangepast, aangezien het hele optreden strak geregistreerd is en de bij ieder nummer horende effecten en visuals niet zomaar even kunnen worden aangepast. In iedere show zitten wel momenten waarbij je het gevoel krijgt dat de bandleden niet meer de bezieling en het plezier hebben van toen, maar meer bezig zijn met het afwikkelen van verplichtingen.
Bootlegs
Direct na het concert ging ik met mijn ouders naar de camping bij Moerdijk. Daar maakte ik voor het eerst kennis met de wereld van de bootlegs. Een campinggast uit Delft liet me een deel van zijn U2-verzameling zien: een boodschappentas vol met elpees met daarop allerlei concerten van U2. Ik wist niet dat zoiets bestond: ik kende alleen ‘Under A Blood Red Sky’! Van hem kocht ik twee cassettebandjes met daarop het concert van 10 juli. Ik heb ze grijsgedraaid, en later ook hetzelfde concert op CD aangeschaft.
De kwaliteit was natuurlijk om te huilen. Het principe dat iemand met een draagbare cassetterecorder en een microfoon tussen de mensen op het veld het hele concert stond op te nemen, vond ik maar vreemd. Je hoort U2 spelen, maar wat overheerst zijn toch de stemmen en geluiden van de mensen in de directe omgeving van de microfoon. Maar iets anders was in die tijd niet voorhanden, dus ik was er bijzonder blij mee. Vreemd dat in die tijd bepaalde mensen grof verdiende aan die handel, terwijl tegenwoordig iedereen met zijn smartphone naar binnen mag en zoveel kan opnemen als hij wil.
Setlist
De complete setlist op 10 juli 1987:
(Voorprogramma: In Tua Nua, Big Audio Dynamite en The Pretenders)
Where The Streets Have No Name,
I Will Follow,
I Still Haven’t Found What I’m Looking For / Exodus (snippet),
MLK,
The Unforgettable Fire,
Sunday Bloody Sunday,
Exit,
In God’s Country,
The Electric Co.,
Help,
Bad / Ruby Tuesday (snippet),
October,
New Year’s Day,
Pride (In The Name Of Love)
encores:
Bullet The Blue Sky,
Running To Stand Still,
With Or Without You,
Party Girl,
40
Deze setlist laat zien dat de nummers ‘Where The Streets Have No Name’, ‘With Or Without You’ en ‘Bullet The Blue Sky’ al dertig (!) jaar onafgebroken op de setlist staan, terwijl pareltjes als ‘Red Hill Mining Town’, ‘One Tree Hill’ en ‘In God’s Country’ iedere tournee weer worden genegeerd. Daar komt nu eindelijk verandering in. De komende Joshua Tree 2017 Tour zal voor de vele fans van het betreffende album weer – net als toen – ‘het hottest ticket on earth’ zijn. Alle tracks van The Joshua Tree zullen voorbij komen. Geen gezever met een nieuw album dat gepromoot moet worden, maar gewoon ‘ouwe shit’ spelen. Hopelijk wordt er deze tour eveneens meer ruimte gelaten voor spontane experimenten en gaat U2 de uitdaging aan om de setlist regelmatig om te gooien (zoals Pearl Jam dat al jaren doet). Dat zou pas echt vernieuwend zijn.
We gaan het zien komende zomer, ik heb er zin in!
Ik heb U2 tot op heden 20x mogen zien:
Datum Plaats Tour
10-07-1987 De Kuip, Rotterdam The Joshua Tree Tour
09-01-1990 Ahoy, Rotterdam Love Comes To Town Tour
29-05-1992 Festhalle, Frankfurt (D) Zoo TV Tour
15-06-1992 Ahoy, Rotterdam Zoo TV Tour
09-05-1993 De Kuip, Rotterdam Zoo TV Tour
10-05-1993 De Kuip, Rotterdam Zoo TV Tour
03-08-1993 Goffertpark, Nijmegen Zoo TV Tour
18-07-1997 De Kuip, Rotterdam Pop Mart Tour
19-07-1997 De Kuip, Rotterdam Pop Mart Tour
23-08-1997 Wembley Stadium, Londen (GB) Pop Mart Tour
31-07-2001 Gelredome, Arnhem Elevation Tour
01-08-2001 Gelredome, Arnhem Elevation Tour
03-08-2001 Gelredome, Arnhem Elevation Tour
14-06-2005 City Of Manchester Stadium, Manchester (GB) Vertigo Tour
15-07-2005 Arena, Amsterdam Vertigo Tour
16-07-2005 Arena, Amsterdam Vertigo Tour
20-07-2009 Arena, Amsterdam 360⁰ Tour
21-07-2009 Arena, Amsterdam 360⁰ Tour
22-09-2010 Koning Boudewijnstadion, Brussel (B) 360⁰ Tour
08-09-2015 Ziggo Dome, Amsterdam iNNOCENCE + eXPERIENCE Tour
Upcoming:
22-07-2017 Croke Park, Dublin (Ier) The Joshua Tree Tour 2017
01-08-2017 Koning Boudewijnstadion, Brussel (B) The Joshua Tree Tour 2017